W dzisiejszym, wirtualnym świecie czyha na nas wiele zagrożeń, które czekają na nas nawet podczas zwykłej pracy. Jednym z najpoważniejszych takich zagrożeń jest złośliwe oprogramowanie, znane również jako malware.
Na wstępie warto zaznaczyć, że walka ze szkodliwym oprogramowaniem jest procesem nieustannym, na który składa się wiele aktywnych działań. W tym artykule omówimy działania związane z bezpieczeństwem, o tym jakie są zagrożenia oraz jak działają cyberprzestępcy.
Spis treści
Czym jest malware?
Malware jest to szkodliwe oprogramowanie, instalowane na urządzeniach docelowych bez zgody użytkownika, które narusza prywatność użytkowników. Malware zaprojektowane zostało z myślą o tym, by ukraść dane lub uszkodzić system oraz urządzenia na którym jest ono zainstalowane. Do malware zalicza się wszelkiego rodzaju złośliwe oprogramowanie takie jak: wirusy komputerowe, konie trojańskie, keyloggery czy też ransomware.
Rodzaje złośliwego oprogramowania
Złośliwe oprogramowanie zaprojektowane zostało do różnego rodzaju intencji hakerów. Cyberprzestępcy najczęściej chcą nieuczciwie zarobić, przez co kradną nasze dane. Czasami jednak osoby te mają inne zamiary, które również działają na naszą niekorzyść. Poniżej opowiemy o najpopularniejszych rodzajach złośliwego oprogramowania:
Wirusy komputerowe – rodzaj złośliwego oprogramowania, które potrafi się samodzielnie replikować oraz infekować wszystkie pliki w naszym systemie. Zazwyczaj powoduje on niestabilne działanie systemów komputerowych, kradzież danych lub uszkodzenie sprzętu komputerowego.
Trojany – programy podszywające się pod przydatną aplikację. Po włączeniu trojana, może on uzyskać nieautoryzowany dostęp do naszego komputera oraz wyrządzić wiele poważnych szkód w naszym systemie.
Ransomware – złośliwe oprogramowanie, które po aktywacji blokuje dostęp do całego systemu operacyjnego lub do konkretnych danych oraz żąda okupu w zamian za ich odblokowanie. Oprogramowanie ransomware może prowadzić do skasowania danych czy zakłócenia działania całych sieci firmowych.
Keyloggery – jest to oprogramowanie szpiegujące, które podczas działania systemu, rejestruje wszystkie naciśnięcia klawiszy użytkownika oraz przesyła je w formacie tekstowym do osoby, która nim zarządza. Keyloggery działają w ukryciu i często nawet nie jesteśmy w stanie ujrzeć ich jako aktywnego procesu w systemie. Mogą one prowadzić do kradzieży tożsamości, kradzieży danych lub oszustw finansowych.
Cryptojacking – szerzej znane jako cryptomining, czyli kopanie kryptowalut. Oprogramowanie złośliwe, które za pomocą mocy obliczeniowej cudzych komputerów, umożliwia zdobywanie cennych kryptowalut dla cyberprzestępców. Najczęściej dostaje się ono przez program typu trojan. Skutkiem działania takiego oprogramowania jest znaczące spowolnienie systemu, szybsze zużywanie sprzętu oraz nadmierne wykorzystanie energii elektrycznej.
Gdzie można natknąć się na złośliwe oprogramowanie?
Ze złośliwym oprogramowaniem można spotkać się w wielu miejscach w internecie. Najczęstszymi miejscami występowania malware są strony internetowe, gry pobrane z nielegalnych źródeł oraz wiadomości mailowe.
Złośliwe aplikacje ukrywają się tam, gdzie pozornie ich nie ma. Zazwyczaj wydaje nam się, że oprogramowanie oraz strony z których korzystamy są wiarygodne, lecz są to pułapki, które czekają na swoją ofiarę. Często też możemy otrzymywać wiadomości e-mail lub SMS, które na pierwszy rzut oka wyglądają niewinnie. Mogą być to kolejne próby dostania się do Twojego urządzenia, by ukraść Twoje dane.
Kto jest najbardziej narażony na ataki malware?
Ataki malware dotyczą wszystkich użytkowników urządzeń mających połączenie z internetem. Sieć internetowa jest główną drogą, która łączy cyberprzestępców z naszymi prywatnymi danymi osobowymi.
Najbardziej narażone na ataki malware są osoby, które nieostrożnie poruszają się w internecie, ale także różnej wielkości przedsiębiorstwa, a nawet instytucje rządowe. Do ataków malware wykorzystuje się najczęściej komputery oraz urządzenia mobilne. Czasami jednak cyberprzestępcy sięgają po mniej konwencjonalne metody i mają możliwość skorzystania z większości urządzeń smart z dostępem do internetu takich jak np. telewizor czy drukarka.
Czy malware występuje na komputerach MAC?
Wiele osób kupuje komputery z systemem MAC ze względu na szeroko przyjętą teorię, że są one bezpieczniejsze od tych z systemem Windows. Oczywiście, jest to prawda, lecz malware również może pojawić się na komputerze z systemem MACOS.
Wszystkie systemy Apple są bardzo zamkniętymi systemami, które wspierają duży zakres uniwersalnych aktualizacji, w tym aktualizacji bezpieczeństwa. Wpływają one bardzo mocno na stabilność i integralność całego systemu przez co wszelkiego rodzaju malware są bardzo szybko eliminowane. Czasami jednak może zdarzyć się, że wbudowana ochrona to za mało.
Warto mieć dodatkową ochronę w postaci chociażby antywirusa, który w przerwach od aktualizacji producenta zadba o bezpieczeństwo naszych danych.
Czy malware występuje na urządzeniach mobilnych?
Tak, malware również występuje na urządzeniach mobilnych. Przez popularność smartfonów oraz tabletów, jest to jeden z najlepszych celów dla cyberprzestępców. Złośliwe oprogramowanie najczęściej obejmuje aplikacje z nieznanych źródeł, ale także tych instalowanych z Google Play Store. Dzieje się tak za sprawą mało rozwiniętej struktury weryfikacji aplikacji z oficjalnego sklepu, przez co nawet w takim miejscu jesteśmy narażeni na malware.
Użytkownicy urządzeń mobilnych są bardzo łatwym celem. Urządzenia z systemem Android są o wiele mniej zabezpieczone niż wszystkie inne, a także użytkownicy często nie korzystają z programów antywirusowych. W takich sytuacjach zadziałać mogą nawet prymitywne oprogramowania złośliwe.
Przejęte urządzenia mobilne są równie niebezpiecznym zagrożeniem co urządzenia stacjonarne. Cyberprzestępca uzyskuje dostęp do Twoich poufnych danych, najczęściej takich samych jak w przypadku komputera. Dodatkowo, może on uzyskać dostęp do mikrofonu oraz wbudowanego aparatu. Taka inwigilacja może zostać użyta np. do szantażowania użytkownika i żądania okupu.
Jak sprawdzić czy mam zainstalowane złośliwe oprogramowanie?
Obecność malware przejawia się na wiele różnych sposobów. Jeśli masz podejrzenia, że na Twoim urządzeniu jest zainstalowanie złośliwe oprogramowanie, istnieje kilka sposobów aby to zweryfikować.
Wolniej działający komputer
Malware często powoduje znaczne spowolnienie działania urządzeń multimedialnych. Jeśli nagle zauważyłeś, że bez konkretnego powodu Twój komputer działa wolniej i masz problem w wykonywaniu standardowych operacji na komputerze, może to oznaczać, że jest on zainfekowany złośliwym oprogramowaniem.
Wyświetlanie dużej ilości reklam
Nieoczekiwane, wyskakujące okienka z reklamami oraz nadmierna ilość wtyczek w przeglądarce to typowe objawy ataku malware. Jeśli coś takiego pojawia się na Twoim urządzeniu to znak, że trzeba jak najszybciej działać. Tego typu reklamy mogą przenosić kolejne złośliwe programy przez co można narazić się na uszkodzenia podstawowych funkcjonalności systemu.
Inne, podejrzane aktywności systemu
Ataki malware przejawiają się również nietypowym działaniem systemu. Do tego zalicza się m.in.:
- nagła utrata miejsca na dysku twardym,
- często pojawiające się blue screeny,
- podwyższona aktywność internetowa,
- niedziałający program antywirusowy,
- zmieniające się elementy interfejsu bez ingerencji użytkownika.
Jak usunąć złośliwe oprogramowanie?
Skuteczne usunięcie szkodliwego oprogramowania może być dość długim procesem. Niezależnie od rodzaju złośliwego oprogramowania, które zostało zainstalowane na naszym komputerze, trzeba będzie podjąć odpowiednie kroki.
Pierwszym krokiem, aby usunąć malware będzie uruchomienie podstawowej ochrony urządzenia. Sprawdź czy Twój system operacyjny posiada wbudowaną ochronę antywirusową i włącz ją. Pozwoli ona na wstępną analizę plików i prawdopodobnie większość zagrożeń zostanie usunięta.
Po drugie zainstaluj oryginalny program antywirusowy taki jak np. BitDefender oraz uruchom skanowanie. Tego typu programy charakteryzują się o wiele wyższą skutecznością w zwalczaniu i wykrywaniu zagrożeń w porównaniu do wbudowanego antywirusa. Dedykowane antywirusy wyszukują szkodliwe oprogramowanie, skutecznie je zwalczają oraz nie dopuszczają do kolejnych ataków.
Po trzecie zmień swoje wszystkie hasła. Po skutecznym usunięciu malware należy zabezpieczyć swoje wszelkiego rodzaju dostępy przed możliwością skorzystania z nich przez niepowołane osoby. Złośliwe oprogramowanie mogło już wcześniej przesłać Twoje dane na zewnętrzny serwer, więc nawet jeśli masz pewność, że malware zostało usunięte – zmień wszystkie hasła dostępu.
Jak chronić się przed szkodliwym oprogramowaniem?
W ochronie przed malware najprostszym rozwiązaniem jest zachowanie czujności w internecie. W szczególności należy zwrócić uwagę na domeny po których się poruszamy oraz na wiadomości, które do nas trafiają. Szkodliwe strony internetowe często mają dziwne nazwy, które odbiegają od tych powszechnie stosowanych. Taka wskazówka powinna skłonić nas do refleksji i zastanowienia się czy rzeczywiście jest to witryna, której można zaufać.
Antywirusowa ochrona przed malware
Atakom malware sprzyja brak solidnego antywirusa. Renomowane oprogramowanie antywirusowe zapobiega im, pomaga wykryć złośliwe oprogramowanie oraz usuwa je w czasie rzeczywistym. Program zabezpieczający powinien być na bieżąco aktualizowany zarówno pod względem bazy wirusów jak i działania aplikacji, aby zapewnić najlepszą skuteczność w eliminowaniu zagrożeń. Regularnie skanowanie systemu oraz innymi skanerami wykrywającymi szkodliwe oprogramowanie pomoże w przeciwdziałaniu atakom. Takim programem może być BitDefender.
Podejrzane załączniki oraz aplikacje z nieznanych źródeł
Pamiętaj, że jednym z najłatwiejszych sposobów przedostania się malware do urządzenia są pliki. Nie pobieraj podejrzanych załączników ani nie klikaj w linki znajdujące się we wiadomościach e-mail, które potencjalnie ktoś mógł wysłać do Ciebie w celu ataku. Weryfikuj również źródła plików, które pobierasz, bo to także bardzo łatwa droga do infekcji.
Wyskakujące okienka oraz reklamy
Nie klikaj w podejrzane reklamy w których to zupełnie przypadkowo stałeś się właścicielem nowego auta. Są to pułapki, które również mogą prowadzić do instalacji szkodliwego oprogramowania, a na pewno nie zagwarantują nam żadnej korzyści. Najlepiej zamykać od razu wyskakujące okienka i unikać niechcianych reklam aby zachować najwyższy poziom bezpieczeństwa.
Regularne tworzenie kopii bezpieczeństwa w ochronie przed malware
W mocno zainfekowanym systemie czasami nie jesteśmy w stanie nic zrobić. Jedyną opcją jest przywrócenie ustawień fabrycznych, które wiąże się z utratą danych. W takim przypadku najlepiej jest mieć wcześniej przygotowaną kopię zapasową, która pozwoli odzyskać utracone dane. Takie rozwiązanie jest jednym z najbezpieczniejszych sposobów na ochronę przed malware podczas bardzo intensywnego ataku.
Oprogramowanie anti-malware
Korzystaj z dodatkowej ochrony przed malware takiej jak: firewall, uwierzytelnianie wieloskładnikowe, VPN czy inne programy zwiększające bezpieczeństwo. Korzystanie z nich jest o wiele tańsze niż nasza tożsamość oraz dane, które możemy stracić. Jeśli potrzebujesz doradztwa w zakresie bezpiecznego korzystania z internetu to skontaktuj się z nami. Chętnie pomożemy Ci w doborze odpowiednich narzędzi antimalware oraz w ich konfiguracji.
